Παναγία Κουμπελίδικη

Οδηγίες Στην ακρόπολη του βυζαντινού κάστρου της Καστοριάς υψώνεται ένα από τα πιο γνωστά και πιο σπουδαία μνημεία της Μακεδονίας, ο ιερός ναός της Παναγίας Καστριώτισσας ή Κουμπελίδικης, έμβλημα και πραγματικό κόσμημα της πόλης. Ονομάστηκε Καστριώτισσα στη βυζαντινή εποχή, όπως φαίνεται από επιγραφή που υπήρχε στη βάση του τρούλου της, λόγω του ότι βρισκόταν πολύ κοντά στα τείχη του κάστρου. Είναι περισσότερο γνωστή, όμως, ως Κουμπελίδικη, επωνυμία που επικράτησε από την περίοδο της Τουρκοκρατίας (περ. 1383-1912) και προέρχεται από την τούρκικη λέξη «κουμπές», δηλαδή τρούλος, λόγω του ότι ήταν η μοναδική εκκλησία της Καστοριάς που είχε τρούλο. Ο ναός χρονολογείται, πιθανότατα, στα μέσα του 9ου αιώνα, αν και έχουν διατυπωθεί και άλλες απόψεις για τη χρονολόγησή του, στα μέσα του 10ου και στο α΄ μισό του 11ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου (1940-1941) μεγάλο τμήμα του τρούλου του καταστράφηκε από βομβαρδισμό, και το 1949 το μνημείο αναστηλώθηκε και επανήλθε στην αρχική του μορφή.